Sprzęgło jest elementem układu napędowego, o którym każdy kierowca wie, że istnieje, chociaż jego praca przy wysokiej sprawności układu do czasu wystąpienia usterki pozostaje niezauważalna, a jego obsługa jest wręcz zautomatyzowana. Sprzęgło pracuje bezawaryjnie zazwyczaj od ok. 100 do 200 tysięcy kilometrów przebiegu auta.
Zasada działania sprzęgła
Koło zamachowe, jedno albo dwumasowe jest przytwierdzone do kołnierza wału korbowego silnika i swoją czołową powierzchnią współpracuje z tarcza sprzęgła, która jest dociskana do koła w celu przeniesienia napędu z wału napędowego (silnik) na wał napędzany (skrzynia biegów). Do koła zamachowego tarcza dociskana jest przez docisk, którego głównym elementem jest sprężyna talerzowa. W chwili naciśnięcia przez kierowcę pedału sprzęgła, specjalne łożysko wyciskowe wciska sprężynę powodując rozłączenie docisku i wówczas napęd z silnika na skrzynię biegów przestaje być przenoszony. Podczas tych manewrów powstaje wiele drgań i wibracji, za których wytłumienie w układach z kołem sztywnym odpowiadają sprężyny umieszczone w tarczy sprzęgła, a w układach z kołem dwumasowym samo koło dwumasowe.
Objawy zużycia sprzęgła
Głównym objawem zużycia sprzęgła jest tzw. wysokie branie pedału sprzęgła, a więc podnoszenie się pedału do coraz wyższej pozycji w stanie spoczynku auta. W starszych typach sprzęgieł kinetycznych regulowano to za pomocą podciągania linki sprzęgła, nowe sprzęgła kinetyczno-hydrauliczne regulują się same. Istnieją również sprzęgła z wysprzęglikiem centralnym, czyli całkowicie hydrauliczne, gdzie niezbędna jest okresowa kontrola poziomu płynu hydraulicznego.
Czasami dochodzi do mocnego zużycia tarczy i jej zwichrowania, ale przy autach z dwumasowym kołem zamachowym tylko mechanik będzie w stanie określić, jaki element uległ zużyciu, ponieważ objawy są w tym wypadku bardzo podobne, czyli występuje szarpanie autem podczas ruszania, jak i przy przyspieszaniu z niskich obrotów silnika.
Elementy sprzęgła i współpracujące oraz ich usterki
Nie zawsze ulega zużyciu cały zestaw sprzęgła, czyli tarcza, docisk oraz łożysko, a także wysprzęglik w sprzęgłach kinetyczno-hydraulicznych. Niemniej wymiana pojedynczego elementu skutkuje najczęściej koniecznością wymiany kolejnych w bardzo krótkim odstępie czasu, a to podnosi koszty.
Tarcza sprzęgła
Element odpowiedzialny za przenoszenie momentu obrotowego z silnika na skrzynię biegów, zużywający się najszybciej.
Awariami występującymi są wytarcia powierzchni tarczy, co powoduje ślizganie się sprzęgła albo zwichrowanie (zgięcie), wywołujące szarpanie autem i nierówną pracę układu.
Usuwanie usterki polega na wymianie tarczy na nową.
Łożysko wyciskowe (oporowe) i/lub wysprzęglik
Łożysko wyciskowe służy do bezpośredniego odłączania układu we wszystkich sprzęgłach, wysprzęglik istnieje tylko w autach z wysprzęglaniem kinetyczno-hydraulicznych lub hydraulicznych (wysprzęglik centralny).
Awarią zużytego łożyska jest słyszalny szum (huczenie) przy wciśnietym pedale sprzęgła, wysprzęglik natomiast przecieka.
Jak i w wypadku tarczy, usuwanie usterki polega na wymianie komponentu na nowy.
Docisk sprzęgła
Jest odpowiedzialny za równomierny docisk tarczy do koła zamachowego
Awaria docisku polega na zużyciu sprężyny albo jej pęknięciu. Najczęstszą przyczyną jego awarii jest jazda na półsprzęgle.
Usuwanie awarii nie istnieje należy wymienić docisk na nowy.
Dwumasowe koło zamachowe
Warto wiedzieć, że w wypadku aut z kołem zamachowym dwumasowym, koło te jest uznawane przez wielu mechaników za część sprzęgła,a to z powodu przejęcia tłumienia wibracji od tarczy właśnie na dwumasę. Przy tym jest ot element kontrowersyjny, u wielu kierowców wzbudzający niechęć.
Awaria koła dwumasowego sygnalizowana jest przez wyczuwalne wibracje nawet na karoserii auta, szarpanie podczas przyspieszania z niskich obrotów silnika, czy stukanie podczas zatrzymywania się auta.
Zalecane usuwanie awarii to wymiana koła dwumasowego na nowe i najlepiej razem z zestawem sprzęgła. Istnieje możliwość regeneracji dwumasy, ale jest to bardzo rzadko naprawa dająca trwały i gwarantowany efekt.
Inne rodzaje sprzęgieł
Oprócz najpopularniejszych sprzęgieł: półhydraulicznego lub hydraulicznego stosowane są jego inne typy.
Sprzęgło podwójne
Sprzęgło do skrzyń DSG, w których jedno sprzęgło obsługuje biegi parzyste, a drugie biegi nieparzyste, skracając czas zmiany biegów i upłynniając jazdę.
Sprzęgło wielopłytkowe
Jest to sprzęgło pracujące w kąpieli olejowej (mokre sprzęgło) i znajduje zastosowanie przede wszystkim w motocyklach. Jego zaletą jest zwartość i niski moment bezwładności. Przy dużej ilości płytek można przenosić duży moment obrotowy przy małych gabarytach podzespołu.
Chcesz dowiedzieć się więcej o działaniu sprzęgła? Zajrzyj na https://www.sprzegla24.pl/
