Zwykle w kuchennych szufladach lub na specjalnych stojakach można znaleźć mnóstwo różnorodnych noży. Ząbkowane służą do chleba, długie i spiczaste do mięsa, a te zakończone dwoma szpikulcami do sera. Do tego dochodzi jeszcze cała masa mniejszych i większych noży, których używa się na co dzień. Podczas korzystania z tych narzędzi kuchennych z czasem ścierają się one i tępią. Wtedy nie można już swobodnie kroić żywności i trzeba przeprowadzić ostrzenie. Jak to zrobić i najlepiej wykorzystać?
Dlaczego trzeba ostrzyć noże?
Zapewne znasz to okropne uczucie, kiedy chcesz coś przekroić, a nóż nie ma zamiaru z Tobą współpracować. To znak, że trzeba go naostrzyć. Ostrzenie noży nie tylko ułatwia pracę w kuchni, ale także wpływa na jej bezpieczeństwo. Należy regularnie ostrzyć noże, aby nie zrobić sobie krzywdy stępionymi narzędziami.
Gdy nóż nie chce łatwo przekroić jakiegoś warzywa czy innego jedzenia, to zwykle przykładamy go do niego jeszcze mocniej. Tępy nóż może się wtedy ześliznąć, a nawet nienaostrzonym narzędziem można łatwo naruszyć skórę dłoni. Chyba nie muszę Ci tłumaczyć, czym może to skutkować.
Ostry nóż pozwala na komfortowe przygotowywanie potraw i zmniejsza ryzyko skaleczeń oraz innych urazów. Dzięki temu można znacznie szybciej pokroić składniki potrzebne do gulaszu czy zupy. Odpowiednie metody ostrzenia i właściwe przechowywanie noży sprawiają, że narzędzia mogą służyć przez wiele lat.
Jak często należy ostrzyć noże?
Niestety często zdarza się, że ludzie ostrzą noże tylko wtedy, gdy te praktycznie w ogóle nie chcą już ciąć. Aby narzędzia służyły jak najlepiej i jak najdłużej, nie należy doprowadzać ich do takiego stanu. Warto ostrzyć noże wtedy, kiedy tylko zauważy się, że zaczynają tracić swoją moc. Może to być co kilka tygodni lub co kilka miesięcy w zależności od częstotliwości użytkowania danego narzędzia.
Niektórzy są zwolennikami ostrzenia noży po każdym dniu użytkowania. To jednak opcja dla naprawdę zaawansowanych kucharzy, którzy np. wykorzystują nóż cały dzień w pracy. Dla mnie zawsze znakiem do naostrzenia noża jest to, że nie mogą swobodnie przekroić pomidora, ponieważ skórka stawia opór. Tak być nie może! Poza tym czytałem też o teście przecięcia kartki, ale nie sądzę, aby było to konieczne. Tępość noża daje się we znaki w codziennym użytkowaniu.
Kilka sprawdzonych sposobów na ostrzenie noży
Pierwszą i chyba najpopularniejszą metodą ostrzenia noży jest kamień. Nie chodzi oczywiście o zwykły kamień z podwórka, ale o specjalny materiał przeznaczony do ostrzenia noży. To najczęściej prostokątne narzędzie, które nie ma żadnego mechanizmu, więc ostrzenie polega na pocieraniu noża o jego powierzchnię. Przy tym ważny jest kąt oraz kierunek ruchu. Nóż zawsze powinieneś kierować spiczastą częścią do przodu.
Niemal tak samo wygląda ostrzenie za pomocą prostokątnych osełek diamentowych. W tym przypadku należy pamiętać jeszcze o namoczeniu kamienia przed użyciem, aby dobrze nasiąknął wodą.
W kuchni często wykorzystuje się ostrzałki w kształcie prętów. Są one podłużne, a na ich powierzchni znajduje się diamentowa osełka. Na końcu mają specjalną rączkę przypominającą rączkę śrubokrętu, za którą można wygodnie złapać pręt. Należy chwycić ostrzałkę w rękę i skierować pręt ku górze, a drugą ręką energicznie ocierać nóż raz z jednej, a raz z drugiej strony.
Bardzo wygodnie korzysta się z rolkowych ostrzałek, które mają specjalne otwory do przesuwania noży. Cechują się podłużnym kształtem. Kładzie się je zwykle na blacie, a następnie przesuwa ostrze po którejś ze szczelin. W każdej znajduje się kamień ostrzący. To bardzo wygodna i bezpieczna metoda ostrzenia, która nie wymaga żadnej wprawy.
O czym pamiętać przy ostrzeniu noży?
Podczas ostrzenia noży bardzo ważny jest kąt, pod jakim pociera się ostrzem o ostrzałkę. Nie może być zbyt duży, ponieważ wtedy proces mógłby zadziałać wręcz przeciwnie i nóż uległby jeszcze większemu stępieniu. Najlepsze nachylenie wynosi około 25 stopni. Każdy nóż należy naostrzyć z jednej i z drugiej strony w takim samym stopniu, więc warto ostrzyć naprzemiennie prawą i lewą stronę ostrza.
Jak przechowywać noże?
Na koniec postanowiłem jeszcze dać Ci kilka wskazówek dotyczących przechowywania noży. Jeśli się do nich zastosujesz, to najprawdopodobniej ostrzenie nie będzie konieczne tak często, jak dotychczas. Przede wszystkim nie wkładaj noży do zmywarki, nawet jeśli na opakowaniu nie znajdujesz żadnych przeciwwskazań. Wysoka temperatura i detergenty w maszynie mogą negatywnie wpływać na jakość ostrza.
Narzędzia najlepiej przechowywać w specjalnym bloku na noże lub na listwie z magnesem na ścianie. Wtedy narzędzia nie obijają się o siebie, co może mieć miejsce np. w szufladach. Dzięki temu ostrza się nie tępią. Jeśli nie masz wyjścia i musisz schować noże do szuflady, to chociaż kup specjalne nakładki zabezpieczające ostrza.
