Szczegółowo dopracowane kostiumy, odgrywanie ról i wielkie eventy – tak w kilku słowach można opisać nieszablonowe i niezwykle barwne hobby, które podbiło serca setek tysięcy miłośników fantastyki z całego świata. Czym tak właściwie jest cosplay i jaka jest historia tego nietypowego zainteresowania?
Cosplay – co to jest?
Żeby zrozumieć, czym jest cosplay, wystarczy przyjrzeć się samej jego nazwie. Stanowi ona połączenie dwóch angielskich słów: costume, czyli kostium oraz play – grać. Miłośnik tego hobby zajmuje się więc nie tylko tworzeniem kostiumów oraz charakteryzacji, ale i naśladownictwem wybranej postaci, odtwarzając typowe dla niej gesty oraz frazy. Cosplayerzy wchodzą w role bohaterów pochodzących z popularnych gier jak np. League of Legends czy Wiedźmin, a także z filmów, komiksów, seriali albo z anime.
Nie istnieje żaden określony regulamin cosplayowy. Hobby zakłada dowolność pod względem doboru materiałów użytych do stworzenia kreacji czy mieszania różnych stylów i gatunków. Możliwe jest odgrywanie pierwotnie męskiej postaci jako kobieta lub stworzenie kreacji danego bohatera w zupełnie innej niż właściwa dla niego stylistyce. W gruncie rzeczy w cosplayu chodzi o bycie kreatywnym i twórczym. Dla niektórych hobby stanowi jedynie dobrą zabawę, dla innych zaś cosplay może być sposobem na zarabianie pieniędzy, np. poprzez reklamowanie gier na konwentach czy tworzenie strojów na zamówienie.
Cosplay jest więc czasochłonnym zajęciem, które obejmuje długotrwały proces stworzenia kreacji oraz wejście w daną rolę. Z tego względu cosplayerzy nie lubią określenia przebieranki, ponieważ ogranicza się ono jedynie do aspektu ubioru, a dodatkowo często kojarzone jest z zajęciem typowym dla dzieci. Tymczasem na wydarzeniach związanych z cosplayem można spotkać nie tylko nastoletnich miłośników fantastyki, ale i mnóstwo dorosłych, niejednokrotnie zajmujących wysokie stanowiska oraz prowadzących dobrze prosperujące biznesy.
W opozycji do stereotypowego postrzegania tego hobby stanął już sam twórca jego nazwy – Nobuyuki Takahashi. Japończyk, pisząc w latach 80. artykuł o uczestnikach jednego z konwentów w Stanach Zjednoczonych, chciał uniknąć używania pojęcia maskarada, które uznał za nieadekwatne w stosunku do cosplayerów. Od tamtej pory nazwa cosplay używana jest jako określenie hobby polegającego na przebieraniu się w daną postać fikcyjną i wcielaniu się w nią. Korzenie cosplayu sięgają jednak już 1939 roku i wbrew powszechnym skojarzeniom trend ten nie został zapoczątkowany w Azji.
Historia cosplayu
Za rodziców artystycznego hobby uznaje się Myrtle R. Douglas, znaną w świecie fanów cosplayu jako Morojo oraz jej partnera – Foresta J. Ackermana. Para pojawiła się podczas pierwszej edycji konwentu miłośników fantastyki w Stanach Zjednoczonych w przebraniu nawiązującym do stylistyki z brytyjskiego filmu science fiction „Rzeczy, które nadejdą”. Autorką projektów kostiumów oraz wykonawczynią strojów była Morojo. Pomysł tak spodobał się pozostałym uczestnikom wydarzenia, że podczas następnych edycji konwentu również pojawiali się w przebraniach. Wraz z biegiem czasu praktyka stawała się coraz popularniejsza, a lata 90. uznaje się za okres intensywnego rozpowszechnienia tego trendu.
Hobby szczególnie upodobali sobie Japończycy i prawdopodobnie to właśnie dlatego z tym azjatyckim krajem kojarzy się cosplay, który czerpie również z anime oraz mangi pochodzących z Kraju Kwitnącej Wiśni. Obecnie cosplay nie jest jedynie hobby, ale to również źródło zarobku.
Co ciekawe, japoński rząd rozważał nawet zmiany w prawie, które miałyby obciążyć opłatami cosplayerów w ramach korzystania przez nich z dorobku twórców postaci z książek, komiksów, filmów czy gier. Ze względu na to, że cały proces stworzenia przebrania jest skomplikowany i czasochłonny, cosplayerzy często kształcą się w zakresie krawiectwa czy wizażu, aby być w stanie zaprojektować, a następnie uszyć profesjonalne stroje.
Cosplay – najważniejsze wydarzenia
Miłośnicy cosplayu przebierają się we wcześniej przygotowany kostium, a następnie prezentują coś na zasadzie performance’u, najczęściej podczas wydarzenia zrzeszającego fanów szeroko pojętej fantastyki, czyli konwentu. Obecnie takich wydarzeń jest mnóstwo, a wiele z nich odbywa się również w Polsce.
Do najpopularniejszych imprez tego typu należą m.in. konwent organizowany w Los Angeles – Anime Expo, mający miejsce w San Diego – Comic-Con oraz wydarzenie, które przypadnie do gustu w szczególności miłośnikom anime i mangi, który organizowany jest w Seattle, Sakura-Con.
W Polsce miłośnicy fantastyki spotykają się np. w Lublinie na konwencie Falkon, podczas trwania Warsaw Comic Con oraz na toruńskim Coperniconie. Największym eventem zrzeszającym fanów cosplayu zarówno w Polsce, jak i Europie jest festiwal fantastyki Pyrkon, organizowany od 2000 roku w Poznaniu. Podczas wydarzeń tego typu odbywają się m.in. konkursy na najlepsze odtworzenie roli danej postaci, spotkania z autorami gier, komiksów czy filmów, turnieje gamingowe oraz konkursy gier planszowych.
Cosplay to barwne hobby rozwijające zdolności manualne i pobudzające wyobraźnię. Własnoręczne wykonanie stroju i wcielenie się w ulubioną postać fikcyjną dla wielu stanowi sposób na oderwanie się od rzeczywistości. Co więcej, bycie członkiem takiej społeczności pozwala nawiązywać nowe przyjaźnie i może właśnie to przyczynia się do tak dużej popularności tego typu zainteresowań.
