Długotrwałe uczucie wypalenia związanego z pracą może przynieść opłakane skutki i dotyczy różnych zawodów. Niekiedy brakuje nam wiary we własne możliwości. Co wtedy zrobić? W tym wpisie opowiem o problemie wypalenia zawodowego i przede wszystkim wskażę sposoby jego rozwiązania. Zapraszam!
Czym jest wypalenie zawodowe?
Nie znam chyba nikogo, kto choć raz nie narzekałby na swoją pracę. Nawet gdy mamy zawód, w którym spełniamy swoje pasje, rozwijamy się i czerpiemy sporo korzyści finansowych i osobistych, zdarzają się gorsze dni. Nawet na własnym przykładzie muszę przyznać, że choć praca sprawia mi mnóstwo satysfakcji, czasami rano zwyczajnie nie chce się do niej iść. Nie ma w tym nic dziwnego, bo każdy człowiek potrzebuje odpoczynku.
Coraz częściej ludzie mają jednak do czynienia z czymś znacznie poważniejszym niż zwyczajne zmęczenie. Mowa tu o wypaleniu zawodowym, które może być naprawdę poważnym problemem. Co to tak właściwie oznacza? Jest to wyczerpanie fizyczne i psychiczne spowodowane obowiązkami w pracy. Powoduje zmęczenie i niechęć do pracy, a także wpływa na ogólne samopoczucie, co jednocześnie odbija się na życiu prywatnym. Warto reagować, gdy zauważy się już pierwsze objawy, aby nie doprowadzić do możliwych stanów depresyjnych.
Etapy wypalenia zawodowego
Badacze wyróżniają trzy etapy wypalenia zawodowego i są to: wyczerpanie emocjonalne, depersonalizacja i brak satysfakcji z pracy. Wyczerpanie emocjonalne to czas, w którym pracownik jest nieustannie zmęczony, nie ma na nic ochoty, nie chce mu się wypełniać swoich obowiązków, czuje bezsens i bezcelowość swoich działań. Przejawia się to zarówno w psychice, jak i fizyczności, ponieważ wypalenie emocjonalne może powodować także m.in. senność czy napięcie mięśniowe. Depersonalizacja polega na odsuwaniu się od innych osób np. współpracowników. Wiąże się także ze znacznym ochłodzeniem relacji, zmniejszeniem empatii, a wręcz niechęcią do utrzymywania kontaktów z innymi. Obniża się wtedy poczucie własnej wartości, a pracownik sam sobie podcina skrzydła. Ostatni etap jest właściwie jasny – oznacza całkowity brak satysfakcji z pracy. To totalne odcięcie emocjonalne od zawodu i obojętność, która przejawia się również w efektach podejmowanych działań. Może to być nawet niebezpieczne, szczególnie w przypadku takich zawodów jak np. lekarz.
Kto jest narażony na wypalenie zawodowe?
Ciekawą kwestią jest to, że wyczerpanie emocjonalne z powodu pracy może wystąpić tak naprawdę u każdego, choć są zawody, wśród których ryzyko jest znacznie wyższe. To przede wszystkim wysokie i wysoce odpowiedzialne stanowiska. Przykładami takich zawodów mogą być, np. dyrektorzy firm, lekarze, prawnicy, pielęgniarki czy nauczyciele. Nawet gdy kochają ideę swojego zawodu i wykonują go z pasji, natłok obowiązków i cienka granica między życiem prywatnym a zawodowym, mogą doprowadzić do zniechęcenia. W sumie w dzisiejszym świecie ludzie coraz częściej pracują jedynie na własny sukces, a więc wcale nie dziwi mnie to, że osoby na jakimkolwiek stanowisku mogą czuć się wypalone. Ciągła pogoń za sukcesem, gdy zza rogu zagląda jeszcze kolejna rata kredytu, a przy okazji trzeba wybrać się do dentysty i zaopiekować dzieckiem, może odbić się na efektywności pracy i zadowoleniu z niej.
Wypalenie zawodowe – jak sobie radzić?
Co więc robić, gdy zauważymy u siebie początek wypalenia zawodowego? Co, gdy dopadną nas myśli, że to, co robimy, nie ma sensu? Przede wszystkim pamiętaj o tym, by reagować jak najszybciej. Gdy zauważysz u siebie objawy nadmiernego zmęczenia pracą, spróbuj maksymalnie się zrelaksować i oderwać. Najlepiej zrobi Ci wyjazd. Jeśli masz taką możliwość, poleć na krótkie wakacje, jeśli nie – wyjedź na weekend do spa czy do chatki w lesie. Rób to, co naprawdę lubisz i co daje Ci odpoczynek. Oderwij się od pracy, wrzuć na totalny luz i zrób to, co zawsze przekładasz z powodu natłoku obowiązków. Idź na spacer, poleż z książką lub obejrzyj lekki serial. Odpoczywaj nie tylko na wyjazdach, ale i po pracy. Nie zabieraj pracy do domu i postaw wyraźne granice między życiem prywatnym a zawodowym.
Warto spróbować także nowych aktywności fizycznych, a nawet technik relaksacyjnych, które pomagają pozbyć się stresu i wspomagają naukę radzenia sobie z nim. Polecam np. squasha, który nie jest może najpopularniejszym sportem, ale coraz więcej osób się nim interesuje i naprawdę można się w niego wciągnąć. Na korcie naprawdę łatwo można zapomnieć o pracy.
Jeśli widzisz, że przez dłuższy czas nie pomaga Ci żadna forma relaksu, a praca sprawia coraz mniej satysfakcji, warto udać się do psychologa czy terapeuty. Specjalista jest najlepszym rozwiązaniem, ponieważ pomoże Ci odkryć przyczyny Twoich uczuć i przepracować ich skutki. Coraz więcej osób z mojego otoczenia i nie tylko rozpoczyna terapię. Nie tylko dlatego, że zmagają się z wypaleniem zawodowym, ale też po to, by lepiej poznać siebie, i to jest fantastyczne. Nie bójmy się pracować nad naszą psychiką, bo cóż jak nie ona wpływa na komfort naszego życia i samopoczucie?
Jak uniknąć wypalenia zawodowego?
Wiesz, co robić, jeśli dotknie Cię syndrom wypalenia zawodowego, ale postanowiłem podzielić się z Tobą tym, co ja robię, aby do niego nie doszło. Sposobów na dbanie o efektywność swojej pracy i jednoczesne czerpanie z niej satysfakcji jest sporo. Oto kilka rad, które powinny zmniejszyć szanse na powstanie objawów wypalenia zawodowego:
podejmuj się nowych rzeczy (z umiarem) – bierz udział w kursach, webinarach i rozwijaj się. Wychodź ze swojej strefy komfortu, aby nie popaść w monotonię. Uważaj jednak, aby nie przesadzić i nie brać sobie na głowę za dużo. Nie przebodźcuj się i dopasuj nowe wyzwania do czasu pracy oraz możliwości;
korzystaj z urlopu w pełni – pod żadnym warunkiem nie pracuj w trakcie urlopu. Wykorzystuj wolny czas aktywnie i nie rób rzeczy związanych z pracą. Zwiedzaj świat i zobacz, jak wiele jest do odkrycia;
dbaj o dobre relacje – utrzymuj dobre kontakty z osobami, z którymi pracujesz i dbaj o relacje z bliskimi. Nie zatracaj znajomości na rzecz ciągłej pracy;
dbaj o swoje zdrowie – czuj się dobrze sam ze sobą. Dbaj o swoje zdrowie fizyczne i psychiczne. Uprawiaj sport, zatroszcz się o wypoczynek i dietę. Jeśli czujesz się źle, nie jesteś w stanie dobrze i satysfakcjonująco wykonywać swojej pracy.
Jeśli czytasz ten tekst, możliwe, że zauważasz u siebie początki spadku motywacji do działania. Wiedz, że trzymam za Ciebie kciuki i życzę powodzenia. Zacznij działać jak najszybciej. Skorzystaj z moich rad i nie czekaj, aż wypalenie zawodowe odbije się na Twoim zdrowiu i Twojej karierze.
