Muzyka wykorzystana do stworzenia czołówki tego serialu nie jednego przyprawiała o gęsią skórkę. Zjawiska paranormalne, tajemnice i zagadki rozwiązywane przez jedyny w swoim rodzaju duet agentów FBI. Co sprawia, że do Z archiwum X nadal chętnie wraca się po latach i gdzie możesz obejrzeć ten kultowy serial? Wszystkiego dowiesz się poniżej.
Z archiwum X – zarys fabuły i bohaterowie
Nie ulega wątpliwości, że Z archiwum X to kultowy serial, a jego fabułę i bohaterów pokochały miliony. Fox Mulder jest absolwentem psychologii głęboko wierzącym we wszelkie zjawiska paranormalne oraz tajemniczy spisek rządu Stanów Zjednoczonych, którego członkowie w tajemnicy przed szarymi obywatelami mają kontaktować się z istotami pozaziemskimi. Zresztą właśnie kosmitów obwinia on o zaginięcie swojej młodszej siostry, nieustannie próbując jej odszukać. Dana Scully to z kolei sceptyczka, racjonalna absolwentka fizyki, która krytycznym okiem patrzy na wszystko to, co zostało okrzyknięte nadprzyrodzonym.
Początkowo łączy ich tylko jedno – oboje są pracownikami nietypowego wydziału Federalnego Biura Śledczego o nazwie Archiwum X, do którego kierowane są sprawy niedające wyjaśnić się za pomocą konwencjonalnych, naukowych metod. On za pośrednictwem pracy próbuje rozwiązać sprawę zaginięcia siostry, ona w pierwszej chwili ma za zadanie w tajemnicy nadzorować i raportować pracę Muldera, a wszelkie kwestie stara się wyjaśniać w naukowy, racjonalny sposób. Wraz z upływem czasu i w wyniku styczności z kolejnymi sprawami, na które nie da się spojrzeć racjonalnym okiem, sceptyczne podejście agentki Scully ulega zmianie. Kobieta staje się lojalną partnerką zawodową nieugiętego Muldera, dwie tak różne osobowości dopełniają się, stanowiąc niezastąpiony duet agentów do spraw nadprzyrodzonych.
Serial, który osiągnął szczyty popularności
Z archiwum X to serialowe dziecko Chrisa Cartera – reżysera, producenta i scenarzysty, który początkowo zajmował się dziennikarstwem sportowym. Serial stanowiący miks wielu gatunków od 1993 roku emitowała stacja FOX, natomiast na polskich ekranach Z archiwum X pojawiło się trzy lata później. Amerykańska stacja telewizyjna opowieść o agentach, intrygujących spiskach i anomaliach pokazywała swoim widzom nieprzerwanie przez ponad 9 lat. W tym czasie powstało 9 sezonów serialu i jeden pełnometrażowy film, którego fabuła skupia się na tak zwanym wątku mitologicznym.
Co ciekawe, w 2008 roku mimo zakończenia produkcji nowych odcinków Z archiwum X powstał drugi film, przedstawiający kontynuację serialowej fabuły. Myślę, że warto w tym miejscu wyjaśnić, czym jest ten cały „wątek mitologiczny”, choć z pewnością fani serii doskonale to wiedzą. Otóż chodzi tu przede wszystkim o serialową teorię spisku rządowego i kosmitów, którzy finalnie mają skolonizować całą planetę. Oczywiście w wielkim skrócie, bo cały wątek jest niezwykle rozbudowany i intrygujący, a mitologia składa się jeszcze z kilku równie ciekawych kwestii pobocznych.
Jeszcze później, bo w 2013 roku fani Z archiwum X dostali prezent w formie 10. sezonu serialu w postaci komiksu. Następnie 10. sezon został zekranizowany, a w 2018 roku (czyli po 25 latach od emisji 1 odcinka!) FOX podbił serca zagorzałych miłośników serialu premierą 11. sezonu (chociaż wielu osobom nowe wydanie X-files nie przypadło do gustu). Warto wspomnieć, że na przestrzeni lat na rynku pojawiły się także książki, gry i gadżety nawiązujące do serialu. Co tu dużo mówić, daty mówią same za siebie, Z archiwum X to produkcja, która nigdy się nie znudzi. Mówię nigdy, ponieważ do tej pory działają fandomy skupione wokół fikcyjnych agentów FBI.
Co więcej, na serial spoglądają obecnie nie tylko pełne nostalgii oczy starszej widowni, ale i młodzi widzowie, dopiero rozpoczynający swoją przygodę z pełną intrygujących wątków fabułą oraz poczynaniami Scully i Muldera. Dlaczego nieprzerwanie i niezmiennie kochamy Z archiwum X? Pewnie dlatego, że to po prostu dobry serial, chociaż powodów jego popularności jest znacznie więcej. Zresztą X-files to pozycja wielokrotnie doceniona przez specjalistów z branży. Trzy Złote Globy za najlepszy serial dramatyczny, aż 14-krotne odznaczenie Nagrodą Emmy, między innymi za najlepszą charakteryzację, efekty specjalne i wiele więcej. W sumie to nie sposób wymienić wszystkich nagród, jakie zgarnęło Z archiwum X.
Na czym polega fenomen serialu?
Co czyni amerykański serial kultowym? Rzetelnej odpowiedzi na to pytanie udzielą Ci osoby zaznajomione z branżą telewizyjną, choć ich zdania w tym przypadku często są odmienne. Ja natomiast postaram się przytoczyć poniżej kilka powodów, które według mnie przyczyniły się do wielkiego sukcesu Z archiwum X. Oczywiście wszystko to subiektywnym okiem osoby, która po prostu ten serial lubi.
Tematyka, która nigdy nie przestaje intrygować
Zjawiska nadprzyrodzone, intrygujące teorie spiskowe, tajemnicze poczynania rządu i rzeczy, których po prostu nie da się wyjaśnić. Albo się da, ale nie zrobisz tego w racjonalny sposób. Większość z nas pociąga tematyka tego, co nieznane, a nawet jeśli nie pociąga, to wzbudza ciekawość. Dzieje się tak niezmiennie od lat, dlatego oparcie fabuły serialu o tajemniczy spisek to pomysł, który nie ma prawa się zestarzeć.
Dodatkowo wątek mitologiczny w X-files jest tak rozbudowany i wielopłaszczyznowy, że ciężko się nim znudzić. Nieznane, tajemnicze i niewyjaśnione równa się budzące ciekawość, ekscytujące i zajmujące. Może nie każdy podchodzi do tego w ten sposób, ale myślę, że takie równanie sprawdza się w przypadku większości z nas. Właśnie dlatego niewyjaśnione porwania, tajemnicze istoty i inwazja obcych sprawiają, że chwilę po skończeniu jednego odcinka Z archiwum X włączamy kolejny.
Nowy odcinek, nowa zagadka
Każdy z odcinków serialu jest czymś w rodzaju mini filmu, ale nie do końca… Chodzi mi o to, że wraz z nowym odcinkiem poznajemy nową, intrygującą zagadkę, osobną historię. Dzięki temu osoby, które mimochodem włączały telewizor i miały szczęście trafić na transmisję Z archiwum X, wcale nie musiały znać poprzednich odcinków serialu, żeby momentalnie zrozumieć i wkręcić się w jego fabułę.
Nie znajdziesz tu więc formy typowej dla M jak miłość czy Na Wspólnej, gdzie każdy odcinek stanowi kontynuację poprzedniego, a dodatkowo do oglądania niejako sprytnie zmuszają Cię cliffhangery (te denerwujące, a zarazem intrygujące zawieszenie akcji w najbardziej kluczowym momencie). Jednocześnie Z archiwum X to serial o spójnej fabule, która po prostu ma sens.
Mroczny klimat
Za sukcesem serialu z pewnością stoi też jego mroczny klimat. Składają się na niego wcześniej wspomniane wątki spisków, kosmitów i niewyjaśnionych zniknięć, ale nie tylko. Mroku nadają efekty specjalne, dopracowane kadry i oczywiście muzyka. Melodia z czołówki Z archiwum X, którą skomponował wielokrotnie nagradzany Mark Snow powodowała uczucie niepokoju i dreszczyk emocji. Ba, wiele osób się jej bało, a chyba nie sposób zapomnieć o czymś, co wzbudzało w nas tak silne emocje.
Świetni aktorzy, wyjątkowi bohaterowie
Przystojny, uwielbiany w szczególności przez żeńską część widowni David Duchovny i piękna, wysoka Gillian Anderson. Może głupio, że zaczynam ten temat od wyglądu aktorów, ale szczerze mówiąc, na tajnikach gry aktorskiej się nie znam. Wiadomo, że aktorzy zagrali świetnie i to w znacznej mierze złożyło się na sukces serialu. Zresztą potwierdzają to liczne nagrody za rolę w Z archiwum X, które zgarnęła zarówno Anderson, jak i Duchovny oraz sam fakt tego, że kariera obojga po emisji serialu wystrzeliła jak z procy.
Świetna gra aktorska i atrakcyjni odtwórcy głównych ról to jeszcze nie wszystko. Na szczególną uwagę zasługują sylwetki odgrywanych przez nich bohaterów. Wielowymiarowych postaci po prostu nie da się nie lubić. Fox Mulder to osoba, która ma określony cel i nieustannie do niego dąży. Jest pełen determinacji i zaciekłości, mimo że inni postrzegają go jako dziwaka, a przy tym cechuje się błyskotliwością i pociągającą dozą osobliwości.
Z kolei agentka specjalna Scully to typowy sceptyk, człowiek nauki, co w połączeniu z postrzeganym jako fantasta Mulderem daje duet idealny. Poza tym Scully nie da się ocenić zero-jedynkowo, ponieważ oprócz początkowo nieugiętego realizmu charakteryzuje ją paleta różnych innych cech, które momentalnie wzbudzają u widza sympatię.
Kolejną sprawą jest nieustannie wyczekiwany wątek romansu dwójki głównych bohaterów, choć przez niespełna 10 lat nieprzerwanej transmisji serialu na kanale FOX widzowie nigdy nie mieli okazji zobaczyć ich oficjalnie jako para. Agentów łączyła wyjątkowa więź, byli wobec siebie oddani, lojalni i zdarzały się momenty, w których fani serialu dostrzegali, że pomiędzy Foxem i Daną coś iskrzy. Właśnie to jest następny z powodów wielkiej popularności serialu – widzowie czekali na kolejny odcinek z nadzieją na romantyczną relację dwójki bohaterów. Czy marzenie milionów miłośników Z archiwum X się spełniło? Nie wiem, a jeśli Ty też nie wiesz, to obejrzyj wszystkie sezony i się przekonaj.
Nostalgia
Ostatnim powodem, który moim zdaniem przyczynił się do okrzyknięcia X-files serialem kultowym jest skłonność widzów do nostalgii. Co rusz przeżywamy inny trend powrotu do dawnych czasów. Kolorowe lata 80., hippisowskie klimaty z przełomu lat 60. i 70. czy właśnie melancholijny powrót do nie tak odległych lat 90. Słuchamy starej muzyki, inspirujemy się przeszłością urządzając wnętrza mieszkań i sięgamy po dzieła popkultury, aby cofnąć się w czasie.
Już sama muzyka i aspekty wizualne Z archwium X są w stanie obudzić w nas wspomnienia i wywołać przyjemny dreszczyk na ciele. Nic więc dziwnego, że nawet teraz, 9 lat po emisji pierwszego odcinka serialu znajdą się tacy, którzy zechcą zanurzyć się w historię od początku. Popyt rodzi podaż, dlatego współczesne platformy streamingowe oferują swoim klientom możliwość przyjrzenia się opowieści o spiskach, zagadkach i barwnych agentkach FBI.
Platformy, na których obejrzysz serial
Co prawda w Polsce platform, na których legalnie obejrzysz Z archiwum X jest niewiele. Należą do nich dwa serwisy VOD: CANAL+ online oraz Disney+. Za ich pośrednictwem będziesz miał okazję zobaczyć wszystkie 11 sezonów serialu. Co ciekawe, X-files wcale nie zniknęło na dobre z telewizji. Na kanale Zoom TV w godzinach nocnych regularnie emitowane są odcinki serialu (po dwa na każdą noc). Jeśli masz kłopoty ze snem i w nocy zdarza Ci się przeskakiwać przez kanały telewizyjne w poszukiwaniu „czegoś ciekawego”, to warto tam zajrzeć.
Seriale podobne do Z archiwum X
Ustaliliśmy, że Z archiwum X to serial wręcz legendarny i z pewnością nie da się go podrobić. Niektórzy przebrnęli przez wszystkie odcinki i szukają czegoś podobnego, innym nie przypadły do gustu najnowsze sezony serialu (zdania na ten temat są mocno podzielone), ale nie zmienia to faktu, że nadal są fanami tematyki spisków i zjawisk nadprzyrodzonych.
Dla takich osób mam kilka pozycji w podobnym klimacie, a jedną z nich jest kultowe Miasteczko Twin Peaks. Serial opowiada o śledztwie mającym ustalić okoliczności morderstwa jednej z uczennic liceum znajdującego się w tytułowej miejscowości. Dochodzenie prowadzi agent FBI, a na fabułę pozycji składają się wątki tajemniczego, podwójnego życia mieszkańców miasteczka oraz elementy paranormalne: wizje, duchy i prorocze sny. Serię zjawisk nadprzyrodzonych znajdziesz również w amerykańskim serialu Supernatural, który należy do gatunku dark fantasy.
Magnetyczny duet rozwiązujący kryminalne zagadki, dwie zupełnie odmienne, a zarazem równie błyskotliwe osobowości – w ten sposób można opisać nie tylko głównych bohaterów X-files. Serialem, który w szczególności spodoba się fanom Z archiwum X wyczekującym romansu agentów FBI, są Kości.
Choć serial raczej stroni od zjawisk nadprzyrodzonych, w wielu aspektach mocno przypomina X-files. Doktor Brennan to antropolog sądowy, kobieta kierująca się rozumiem i działająca w imię nauki. Agent FBI Booth to błyskotliwa, w pełni oddana wyznawanym przez siebie wartościom postać. Mimo że adropolożka przez długi czas postrzega swojego partnera zawodowego jako typ marzyciela bujającego w obłokach, wraz z biegiem czasu odnajdują nierozelwalną nić porozumienia, a podczas śledztw ich duet jest nie do zastąpienia.
Śledztwa, zagadki, zjawiska paranormalne i jedyny w swoim rodzaju duet damsko-męski? Warto również zwrócić uwagę na serial stworzony w oparciu o serię komiksów, który opowiada o losach diabła zesłanego na Ziemię. Mowa oczywiście o 6 sezonach netflixowskiego Lucyfera. Tytułowy Lucyfer Morningstar na ulicach Los Angeles poznaje policyjną detektyw, Chloe Decker. Wspólnie rozwiązują typowo „ziemskie” zagadki, do czego przydatne okazują się nadprzyrodzone umiejętności Lucyfera. W serialu rozbudowano nie tylko motyw detektywistyczny, ale i wątki życia pozaziemskiego oraz relacji pomiędzy realistką Decker oraz dziwacznym, a zarazem czarującym Upadłym Aniołem.
Do Z archiwum X warto wrócić, chociażby ze względu na sentyment. Tematyka, która nigdy nie przestanie pociągać, czarująca obsada no i ta muzyka z czołówki. Serial nie bez powodu został okrzyknięty kultowym i miał niebagatelny wpływ na świat popkultury.
